Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 2008

Μαθαίνοντας και διδάσκοντας Ιστορία με τη βοήθεια των Νέων Τεχνολογιών


Τίτλος βιβλίου: www.ιστορία για τη γενιά του internet.edu / Η σύγχρονη τεχνολογία στην ιστορική έρευνα και εκπαίδευση.

Συγγραφέας: Ευαγγελία Κουνέλη, Εκπαιδευτικός Π.Ε., Δρ Διδακτικής της Ιστορίας ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Αθηνών.

Εκδόσεις: Ταξιδευτής, Ιπποκράτους 36, Αθήνα, 210.3628852

Στο βιβλίο υποστηρίζεται με συγκεκριμένες διδακτικές προτάσεις η ανάγκη ένταξης του Η/Υ στην καθημερινή διδακτική πρακτική του μαθήματος της ιστορίας.
Το βιβλίο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς που:

(α) θέλουν να μελετήσουν το ρόλο που διαδραματίζουν οι σύγχρονες τεχνολογίες στο σημερινό σχολείο και ειδικότερα στη διδασκαλία του μαθήματος της ιστορίας, όχι όμως με στενά τεχνοκρατική αντίληψη·

(β) διδάσκουν ιστορία στο Δημοτικό Σχολείο και στο Γυμνάσιο, διαθέτουν στοιχειώδεις γνώσεις των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας και επιθυμούν να αναλύσουν και να αξιολογήσουν ορισμένες από τις τεχνολογικές δυνατότητες, που μπορούν να ανοίξουν μια ευρύτερη οπτική στην ποιότητα της εργασίας τους·

Στο βιβλίο περιλαμβάνονται επεξεργασμένα και εφαρμοσμένα διδακτικά σενάρια (με οπτικοακουστικό υλικό, εννοιολογικούς χάρτες και φύλλα εργασίας) σε αναλογική και ψηφιακή μορφή (συνοδεύεται από CD-ROM στο οποίο περιλαμβάνονται όλα τα σενάρια και τα φύλλα εργασίας).
Το βιβλίο υποστηρίζει τη χρήση του Η/Υ στο μάθημα της ιστορίας όχι ως απλού εποπτικού μέσου, αλλά ως πολυδύναμου νοητικού εργαλείου, προσέγγιση η οποία ανήκει στην εκπαιδευτική παράδοση που θέλει τους υπολογιστές στην εκπαίδευση "γνωστικά εργαλεία" (εργαλεία, δηλαδή, που αισθητοποιούν τις διαδικασίες αναλυτικής σκέψης, βοηθώντας τους μαθητές να αναπτύξουν σύνθετους συλλογισμούς, να προσομοιώσουν τις ερευνητικές διεργασίες και να συγκροτήσουν ιστορική σκέψη).

Μια πραγματικά πολύ αξιόλογη προσπάθεια !

Δευτέρα 20 Οκτωβρίου 2008

Welcome to Wall Street

Μια φορά και έναν καιρό σ΄ ένα χωριό, ένας άντρας, ο Χάρης, ανακοίνωσε στους χωρικούς ότι θα αγόραζε μαϊμούδες προς 10 δολάρια τη μία. Ξέροντας οι χωρικοί ότι υπήρχαν πολλές μαϊμούδες γύρω στο δάσος πήγαν και τις έπιασαν. Ο Χάρης αγόρασε χιλιάδες προς 10 δολάρια τη μία όπως είπε. Το εμπόρευμα όμως λιγόστευε και οι χωρικοί σταμάτησαν να κυνηγάνε μαϊμούδες.
Ο Χάρης ξαναανακοινώνει ότι θα αγόραζε μαϊμούδες για 20 δολάρια τη μία. Οι χωρικοί έτρεξαν και έπιασαν και άλλες μαϊμούδες. Σύντομα όμως οι μαϊμούδες λιγόστεψαν κι άλλο, οι χωρικοί επέστρεψαν στα κτήματά τους.
Ο Χάρης ανακοινώνει πάλι ότι επειδή δεν υπάρχουν πλέον πολλές μαϊμούδες θα αγόραζε τη μία προς 25 δολάρια. Οι χωρικοί πιάνουν και τις λίγες που έμειναν. Ο Χάρης τούς λέει καταλαβαίνω ότι δεν υπάρχουν πλέον παρά ελάχιστες μαϊμούδες γι' αυτό και εγώ θα σας δώσω 50 δολάρια τη μία. Αλλά επειδή πρέπει να φύγω για την πόλη για δουλειές θα αναλάβει την αγοροπωλησία ο βοηθός μου.
Ο βοηθός φωνάζει τους χωρικούς και τους λέει. Κοιτάξτε τι έκανε ο Χάρης. Γέμισε ένα στάβλο γεμάτο με μαϊμούδες, θα σας τις πουλήσω εγώ για 35 δολάρια τη μία και όταν γυρίσει ο Χάρης τού τις πουλάτε εσείς για 50 δολάρια τη μία. Οι χωρικοί στριμώχτηκαν μάζεψαν όλες τις οικονομίες τους και αγόρασαν όλες τις μαϊμούδες.

Δεν ξαναείδαν ούτε το βοηθό ούτε το Χάρη...

Καλώς ήρθατε στη Wall Street.

Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2008

Κριτήρια αξιολόγησης εκπαιδευτικού λογισμικού

Από την πρώτη κιόλας εμφάνιση ενός μεγάλου αριθμού προϊόντων λογισμικού δημιουργήθηκε η ανάγκη διαμόρφωσης ορισμένων κριτηρίων, με βάση τα οποία και οι ειδικοί κριτές θα αξιολογούσαν τα εκπαιδευτικά αυτά προϊόντα και οι εκπαιδευτικοί θα μπορούσαν να επιλέξουν ανάμεσά τους τα πιο κατάλληλα. Με το χρόνο διαμορφώθηκε ένας προβληματισμός και μία αρκετά εκτεταμένη βιβλιογραφία, από την οποία φαίνεται ότι τα κριτήρια, με τα οποία αξιολογούνται τα πακέτα εκπαιδευτικού λογισμικού εντάσσονται σε δύο ομάδες:
Στην πρώτη ομάδα ανήκουν γενικά κριτήρια παιδαγωγικού περιεχομένου, όπως αυτά με τα οποία κρίνουν οι εκπαιδευτικοί κάθε μέσο και υλικό που χρησιμοποιείται στην τάξη. Έτσι όσον αφορά το περιεχόμενο ανακύπτουν ερωτήματα όπως :

· Εναρμονίζεται με το Πρόγραμμα Σπουδών - καλύπτεται η διδακτέα ύλη επαρκώς ;
· Η σχεδίαση του εκπαιδευτικού λογισμικού είναι σπονδυλωτή έτσι ώστε κάθε τμήμα να υλοποιεί μια συγκεκριμένη εκπαιδευτική ενότητα και ο εκπαιδευόμενος να μπορεί να προχωρά με ευκολία ; Τα μηνύματα για τη μετάβαση από ενότητα σε ενότητα είναι σαφή και κατανοητά ; Υπάρχει χάρτης περιεχομένων ;
· είναι προσεγμένο το περιεχόμενο του cd γραμματικά, συντακτικά, ορθογραφικά ; Τα κείμενα πρέπει να είναι ευανάγνωστα και γραμμένα σε γλώσσα απλή και κατανοητή. Το λεξιλόγιο να είναι πλούσιο και ομοιογενές. Να υπάρχει συντακτική και γραμματική συνέπεια και να αποφεύγονται μακρές προτάσεις. Η χρήση ορολογίας σχετική με τους υπολογιστές, ειδικά στις οδηγίες προς το μαθητή, πρέπει να αποφεύγεται. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται τεχνικοί όροι χωρίς να επεξηγούνται.
· ο χρόνος που απαιτείται είναι διαθέσιμος ;
· ανταποκρίνεται το διδακτικό υλικό στο επίπεδο των μαθητών ;
· είναι οι δραστηριότητες ενδιαφέρουσες και η παρουσίαση ελκυστική ;
· είναι προσεγμένο από παιδαγωγική άποψη, χωρίς ανεπιθύμητες παρενέργειες (π.χ. ενίσχυση προκαταλήψεων ή στερεοτύπων, φανατισμού και επιθετικότητας, κοινωνικά μη αποδεκτών συμπεριφορών) ;
· προσφέρεται για συνεργατικές / σύνθετες δραστηριότητες ;
· μήπως περιέχει επιστημονικές ανακρίβειες ;
· τι είδους δεξιότητες, στάσεις και αξίες καλλιεργεί ;
· συνοδεύεται από επαρκείς οδηγίες και υλικό στήριξης του δασκάλου ; Δίνονται σαφείς οδηγίες για τις απαιτήσεις σε υλικό και λογισμικό όπως επίσης και τεχνικές οδηγίες για την εγκατάσταση και λειτουργία του λογισμικού ;
· είναι σε συμφωνία με το πολιτισμικό και ηθικό πλαίσιο της παιδείας μας ; Τηρεί τις αξίες της κοινωνικής και πολιτισμικής ισότητας, της ανοχής στο διαφορετικό και της ειρηνικής συμβίωσης ; Αποφεύγει μεροληπτικές, ή μη τεκμηριωμένες απόψεις για γεγονότα και καταστάσεις που αφορούν στις διάφορες κοινωνικές και πολιτισμικές ομάδες ; Αποφεύγει επιλεκτική ή άνιση παρουσίαση πληροφοριακών στοιχείων καθώς και γλωσσικούς υπαινιγμούς και επιπόλαια χρήση εκφράσεων της καθομιλουμένης ;
· Προσπαθεί να παρουσιάζει ενδεχόμενες διιστάμενες επιστημονικές απόψεις με αντικειμενικότητα ;
· Συνδέεται με υλικό παραπομπών (δυναμική διασύνδεση της πληροφορίας) ;
· Συνδέεται όσο είναι δυνατό με πραγματικές καταστάσεις και γεγονότα από τις εμπειρίες των μαθητών ;
· Περιέχει πληροφορία της οποίας η πυκνότητα και η ποσότητα να είναι σε αντιστοιχία με την ηλικία των μαθητών. Ο τρόπος δόμησης και οργάνωσης της πληροφορίας είναι εμφανής και τόση, όση μπορεί να αφομοιώσει ο μαθητής ;
· Δίνει το λογισμικό τη δυνατότητα ενημέρωσης ή βελτίωσης του περιεχομένου και μέσω του Διαδικτύου ;

Τονίζεται ότι το λογισμικό ΔΕΝ πρέπει να είναι ηλεκτρονικό βιβλίο που θα ακολουθεί βήμα προς βήμα τη διδακτέα ύλη. Ο στόχος δεν είναι η αντικατάσταση του έντυπου σχολικού βιβλίου με αντίστοιχο ηλεκτρονικό που θα διαβάζεται από την οθόνη του υπολογιστή αλλά η συμπλήρωση και ο εμπλουτισμός του διδακτικού υλικού.

Προδιαγραφές Διδακτικής και Παιδαγωγικής Μεθοδολογίας

· Καθορισμός - Επίτευξη στόχων : α) Αναφέρονται ο σκοπός και οι στόχοι που θα επιτευχθούν μετά από επιτυχή χρήση του λογισμικού ; β) Αναφέρονται οι προαπαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες για την αποτελεσματική χρήση του λογισμικού ; γ) Προτείνεται πρόσθετο διδακτικό υλικό όπως, κατάλληλα βιβλία, βιντεοκασέτες, διευθύνσεις στον Παγκόσμιο Ιστό Πληροφοριών (www), κλπ ε) Καθορίζεται ο μέσος χρόνος που απαιτείται για κάθε κεφαλαίο / ενότητα του λογισμικού ;

· Προσέγγιση του μαθησιακού υλικού : α) Είναι το διδακτικό υλικό οργανωμένο και δομημένο σε ενότητες, μέσα από τις οποίες σταδιακά να προσεγγίζονται και να επιτυγχάνονται οι εκπαιδευτικοί στόχοι ; β) Είναι η εκπαιδευτική διαδρομή ευέλικτη ώστε ο μαθητής να μπορεί να δημιουργεί και την προσωπική του εκπαιδευτική διαδρομή και να εμβαθύνει σε ορισμένα θέματα σύμφωνα με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του, τις ανάγκες του, το επίπεδο των γνώσεων ή των δεξιοτήτων του ή ακόμη και την περιέργειά του ;
· Διαδικασία μάθησης : Δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να συμμετέχει ενεργά και να μαθαίνει μέσα από τις εμπειρίες του ;
· Αξιολόγηση : Προσφέρει ποικιλία διαδικασιών αξιολόγησης και αυτο-αξιολόγησης.

Η δεύτερη ομάδα κριτηρίων περιλαμβάνει τεχνολογικά θέματα, που έχουν σχέση βασικά με τον υπολογιστή και τη χρήση του ως εκπαιδευτικού εργαλείου και απαντούν σε γενικά ερωτήματα, όπως :
· έχουν αξιοποιηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό οι αλληλεπιδραστικές δυνατότητες του Η/Υ ;
· αφήνει το λογισμικό περιθώρια για έλεγχο της μαθησιακής διαδικασίας από μέρους του μαθητή και του εκπαιδευτικού ;
· είναι σε θέση το πρόγραμμα να χειριστεί (προγραμματιστικά) σωστά τα εισερχόμενα που εισάγονται από τους μαθητές, ώστε να αποφεύγονται δυσάρεστα διαδικαστικά φαινόμενα, από τεχνική άποψη ;
· προσφέρονται ορισμένα χαρακτηριστικά του λογισμικού (όπως είναι τα γραφικά, ο ήχος, η κίνηση κ.α.) για εποικοδομητική μάθηση ή λειτουργούν απλώς για εντυπωσιασμό ;
· Η διόρθωση των λαθών γίνεται με παιδαγωγικά προσεγμένο τρόπο ή βασίζεται σε παραδοσιακές νοοτροπίες ;
· Η ενίσχυση των αντιδράσεων και της απόδοσης του μαθητή είναι αποτελεσματική και γίνεται με κατάλληλο τρόπο ;
· είναι το πρόγραμμα φιλικό και εύκολο στη χρήση του ;
· αξίζει τις απαιτούμενες δαπάνες ;
· κάνει χρήση το λογισμικό των νέων τεχνολογικών εξελίξεων; (Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται πάρα πολλά ερωτήματα, που έχουν σχέση με ζητήματα προγραμματισμού, τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται, την ευρηματικότητα της ανάλυσης από επιστημονική και τεχνολογική άποψη κτλ.)

Αναλυτικότερα σύμφωνα και με τα οριζόμενα από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο οι τεχνικές προδιαγραφές του εκπ/κού λογισμικού ταξινομούνται σε τρεις βασικές κατηγορίες: Λειτουργία, Υποστήριξη και Συμβατότητα.

α) Λειτουργία του Λογισμικού

· Καταλληλότητα (Suitability): πρέπει να είναι κατάλληλο να εξυπηρετήσει τους στόχους που έχουν τεθεί σε σχέση κυρίως με τις ανάγκες της ομάδας χρηστών.

· Αξιοπιστία (Reliability): πρέπει να χαρακτηρίζεται από :
α) Ωριμότητα (Maturity) δηλ. οι περιπτώσεις αποτυχίας λόγω σφαλμάτων του ιδίου του λογισμικού πρέπει να είναι ελάχιστες ή ανύπαρκτες.
β) Ανοχή βλαβών (Fault Tolerance) δηλ. σε περιπτώσεις σφαλμάτων ή «παγώματος» του περιβάλλοντος διεπαφής (interface), να μπορεί να διατηρεί ένα ορισμένο βαθμό απόδοσης.
γ) Δυνατότητα Ανάκαμψης (Recoverability) δηλ. να μπορεί να επανακτά το βαθμό απόδοσής του και να διορθώνει τα δεδομένα που επηρεάσθηκαν από τη βλάβη (σε συνδυασμό με το χρόνο και την προσπάθεια που απαιτούνται γι’ αυτό).

· Αποδοτικότητα (Efficiency): σε ότι αφορά :
· στο χρόνο απόκρισης (Time Behavior) πρέπει οι χρόνοι απόκρισης να κυμαίνονται σε «κανονικά» πλαίσια.
· στη συμπεριφορά πόρων (Resource Behavior) πρέπει οι μέθοδοι υλοποίησης των διαφόρων λειτουργιών να απαιτούν όσο το δυνατό λιγότερους πόρους του συστήματος.
· Χρηστικότητα (Usability): πρέπει να είναι φιλικό και εύκολο να χρησιμοποιηθεί από τους μαθητές χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερη προσπάθεια και χρόνος για την εκμάθησή του. Επιπλέον, η προετοιμασία και η εισαγωγή των δεδομένων καθώς και η επεξεργασία των αποτελεσμάτων θα πρέπει να μην είναι διαδικασία χρονοβόρα και δυσνόητη (Understandbility, Learnability, Operability).
· Ασφάλεια (Security): πρέπει να προβλέπεται προστασία από χρήστες που δεν έχουν άδεια πρόσβασης σε προγράμματα και δεδομένα, είτε αυτό γίνεται κατά λάθος είτε εσκεμμένα.
· Συμμόρφωση (Compliance): πρέπει να είναι σύμφωνο με τους σχετικούς νομικούς ή άλλους κανονισμούς.

β) Υποστήριξη του Λογισμικού

· Αναλυτικότητα (Analyzability): πρέπει να απαιτείται η μικρότερη δυνατή προσπάθεια για τη διάγνωση ελαττωμάτων ή των αιτίων των βλαβών ή τον εντοπισμό τμημάτων που πρέπει να αντικατασταθούν.
· Δυνατότητα αλλαγής (Changeability): πρέπει η προσπάθεια που απαιτείται για μετατροπή, αποκατάσταση βλάβης ή για ενδεχόμενες αλλαγές που απαιτούνται όταν π.χ. αναβαθμίζεται το λειτουργικό σύστημα, να είναι η μικρότερη δυνατή.
· Σταθερότητα (Stability): πρέπει να ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι απρόσμενων αποτελεσμάτων μετά από τροποποιήσεις που έγιναν.
· Δυνατότητα δοκιμών (Testability): πρέπει να ελέγχεται εύκολα η εγκυρότητα του.

γ) Συμβατότητα του Λογισμικού

· Δυνατότητα Μεταφοράς (Portability): το λογισμικό θα πρέπει να μπορεί να εγκατασταθεί και να λειτουργήσει στα σχολικά εργαστήρια. Επιπλέον είναι επιθυμητό, το λογισμικό να έχει σχεδιαστεί και υλοποιηθεί με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να μπορεί να εγκατασταθεί και σε άλλα 9παλαιότερα χρονικά) εργαστηριακά περιβάλλοντα.
· Δυνατότητα Επαναχρησιμοποίησης (Reusability): είναι επιθυμητό, μέρος του προγράμματος ή όλο το πρόγραμμα να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε άλλη εφαρμογή σχετική με τις λειτουργίες και τους σκοπούς του συγκεκριμένου λογισμικού.

· Διαλειτουργικότητα (Interoperability): πρέπει να μπορεί να επικοινωνεί σε επίπεδο ανταλλαγής δεδομένων με άλλες εφαρμογές (επεξεργαστές κειμένου, προγράμματα ζωγραφικής κ.λπ.). Επίσης πρέπει να ενσωματώνει τη δυνατότητα πρόσβασης στο Internet καθώς και συνέργεια με ευρείας χρήσης δικτυακές εφαρμογές (π.χ. Web Browsers, άντληση πληροφοριών κ.λπ.).

Επίσης το λογισμικό θα πρέπει να δίνει :
· Δυνατότητα αποθήκευσης – εκτύπωσης : πρέπει να υπάρχει δυνατότητα αποθήκευσης των αποτελεσμάτων των ασκήσεων που εκπονεί ο μαθητής, ούτως ώστε να μπορεί να ελέγχει ο ίδιος την πρόοδό του, και να μπορεί ο εκπαιδευτής του να αξιολογήσει και να πιστοποιήσει το επίπεδο γνώσης. Είναι επιθυμητό να γνωρίζει ο καθηγητής το ρυθμό προόδου του μαθητή (αποθήκευση κενού χρόνου), έτσι ώστε να επεμβαίνει όταν αυτός έχει δυσκολίες ή χρειάζεται βοήθεια.
· Δυνατότητα προσθήκης από δάσκαλο ή/και μαθητή ερωτήσεων και ασκήσεων ή δημιουργία σεναρίων, πρόσθεση σημειώσεων, παρατηρήσεων κ.λπ. Τέλος πρέπει να υπάρχει δυνατότητα εκτύπωσης οθόνων, γραφικών, κειμένων και ασκήσεων.
· Βοήθεια : η βοήθεια που παρέχεται θα πρέπει να καθοδηγεί το χρήστη στη διαδρομή του μέσα στο λογισμικό και να είναι ανάλογη των ενεργειών που ο χρήστης εκτελεί. Θα πρέπει να υπάρχει σύστημα άμεσης βοήθειας, σύστημα χάρτη πλοήγησης, όπως επίσης και λεξικό όρων και ονομάτων.
· Επιβεβαίωση ενεργειών : σε αρκετές περιπτώσεις ενεργειών, π.χ. όταν ο χρήστης ζητά διαγραφή αρχείων ή όταν κάνει κάποια ενέργεια που μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία του προγράμματος, το λογισμικό θα πρέπει να ζητάει επιβεβαίωση αυτών των ενεργειών. Επίσης θα πρέπει να επιτρέπει απλές αναιρέσεις ενεργειών.
· Απομνημόνευση πληροφοριών : δεν πρέπει να απαιτείται να απομνημονεύει ο μαθητής πολλά ονόματα ή αριθμούς, που πιθανόν θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσει σε μια επόμενη ενέργεια. Η απαίτηση για απομνημόνευση πληροφοριών θα πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο.

Ασφαλώς τα ερωτήματα, που θα μπορούσαν να τεθούν για να βοηθηθεί ο δάσκαλος στην επιλογή του εκπαιδευτικού λογισμικού, δεν εξαντλούνται στους παραπάνω πίνακες και η κατηγοριοποίησή τους γίνεται με πολλούς τρόπους.
Τα τελευταία μάλιστα χρόνια έχει αρχίσει να ασκείται έντονη κριτική στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λογισμικού, που γίνεται μέσα από τις παρουσιάσεις στα διάφορα περιοδικά και δε δίνει τη δέουσα βαρύτητα στα εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά του λογισμικού, αλλά περιορίζεται στα τεχνολογικά και τεχνοκρατικά του χαρακτηριστικά. Δεν υπάρχουν συνταγές, βάσει των οποίων μπορεί να υπολογίζει κανείς σε ποιο βαθμό ένα εκπαιδευτικό λογισμικό διαθέτει τα επιθυμητά χαρακτηριστικά, ούτε και τεχνικές πασπαρτού που να μπορούν να συλλάβουν την αξία όλων των ειδών λογισμικού και να συγκρίνουν ανόμοια πράγματα. Η σημασία του κάθε κριτηρίου μπορεί να διαφέρει από το ένα γνωστικό αντικείμενο στο άλλο, από τον ένα στόχο στον άλλο. (Για παράδειγμα άλλα είναι σημαντικά, όταν στόχος είναι η αισθητική καλλιέργεια των μαθητών στο πλαίσιο της λογοτεχνίας και άλλα όταν στόχος είναι η οικοδόμηση μιας μαθηματικής έννοιας, παρόλο που θα μπορούσε κανείς να τα συνδυάσει όλα μαζί).
Οι δάσκαλοι πρέπει να γίνονται μέτοχοι στη διαδικασία αξιολόγησης των πακέτων εκπαιδευτικού λογισμικού τόσο στη φάση της ανάπτυξής τους, όσο και σε εκείνη της εφαρμογής τους και μάλιστα μετά από πολλές βελτιωμένες απόπειρες, κατά τις οποίες θα έχουν τη στήριξη ειδικών συμβούλων, όχι διότι αυτοί γνωρίζουν τα πάντα, αλλά επειδή το αποτέλεσμα θα είναι συνδυασμός θεωρητικής και εμπειρικής γνώσης και διαίσθησης.